De boeren protesteren tegen het stikstofbeleid. De bouwers eisen een oplossing voor het PFAS-probleem. De zorgprofessionals willen minder werkdruk en meer loon. En de onderwijsbonden willen extra geld voor de onderwijssector. Het zijn allemaal conflicten die om een oplossing vragen, maar waarvan ik mij afvraag of wij in staat zijn om deze nu op te lossen.
Neem het onderwijs, volgens mij ontbreekt er iets in de discussie. In de politiek en media gaat het meestal over salarisverhoging en minder werkdruk. Ergens achteraan komt: we doen het voor de kinderen. Wat ontbreekt in de communicatie zijn de vragen: Wat is de kern van het probleem? In welk systeem zijn we terecht gekomen en is dit systeem nog houdbaar? Maar ook, waar is de passie gebleven? Waarom zijn, zowel leerkrachten als bestuurders, überhaupt in het onderwijs gaan werken? Zo sprak ik laatst een directeur van het vakcollege Noordoostpolder, die enorm was ontroerd toen een groep techniek leerlingen een uitmuntende prestatie had geleverd bij een praktijkopdracht. “Daar doen wij het voor, dat leerlingen de kennis die ze bij ons vergaren ook daadwerkelijk in de praktijk brengen”, zei hij.
Waar doe jij het voor?
Niet alleen in het onderwijs, ook in het bedrijfsleven wordt er weinig gesproken over passie en ambitie; over waar doe je het voor. Het lijkt alsof wij hier zo ver vanaf staan. Dat heeft diverse oorzaken, zoals het systeem dat het overneemt en het denken in uren en cao-termen.
Als leidinggevende wil je dat mensen met passie werken, maar aan de andere kant is er een systeem dat daar zo haaks op staat. Dat systeem is gebouwd met maatregel op maatregel op maatregel om daar vervolgens mensen in te laten functioneren. Maar al die regels en procedures brengen de vrijheid die mensen ervaren om hun werk vol overgave te doen in de verdrukking. En dan komt de ontevredenheid.
Echter, als je niet trots bent op wat je doet, of geen passie hebt voor je werk, is het lastig verbeteringen aanbrengen. Ik pleit er daarom voor dat professionals regelmatig stil staan bij vragen als: Waar doe ik het voor? Wat is mijn ambitie? En waarom werk ik specifiek bij deze organisatie? Zo komt de focus meer te liggen op waar je mee bezig bent en hoe je het samen beter kunt maken.
Hoe lossen we conflicten op?
In onze samenleving lijkt iedereen te vinden dat er iets moet veranderen, maar wel zonder zelf iets in te leveren. Uiteindelijk stellen de meeste mensen hun eigenbelang voorop. Als boer wil ik mijn bedrijf behouden. Als bouwer wil ik méér bouwen en vasthouden aan bestaande methodes van bouwen. Als zorgprofessional wil ik minder werkdruk en méér loon. Als bestuurder wil ik méér geld voor mijn onderwijsinstelling. Blijkbaar zijn wij kwijtgeraakt wat het gezamenlijke belang is. Misschien is dit het gevolg van onze geïndividualiseerde samenleving met een sterke ik-cultuur. Echter, zolang het eigenbelang voor het collectieve belang gaat, zal er niks veranderen.
Wij hebben leiders nodig die het gezamenlijke belang helder uiteenzetten, anders vallen mensen vanzelf terug op het eigenbelang. En nadenken over of ons huidige systeem nog steeds werkbaar is in deze tijd.Volgens mij ligt er een uitdaging voor bestuurders en leidinggevenden om een werkomgeving te creëren waarin mensen hun passie kunnen blijven uitoefenen én gestimuleerd worden om te denken en te handelen vanuit het gezamenlijk belang. (Je leest meer over hoe je dit op de werkvloer doet in onze vorige blog: Zo bewerkstellig je gedragsverandering in jouw organisatie)
Wil jij eens van gedachten wisselen hoe jij een werkomgeving gericht op het groepsbelang in jouw organisatie kunt creëren?
