Zoek mee: het slachtoffer, de aanklager en de redder in jouw organisatie

In welk drama ben jij eigenlijk beland? Iedere organisatie krijgt er vroeg of laat mee te maken: het spel van de dramadriehoek. In het vorige blog spraken we over eigenaarschap en verantwoordelijkheid durven nemen. Daar heeft de dramadriehoek alles mee te maken.

In die driehoek zien we een slachtoffer, een aanklager en een redder.

Rolverdeling

Medewerkers die deel uitmaken van een team en frustratie ervaren, bevinden zich vaak middenin het spel van de dramadriehoek. Zo’n driehoek zorgt voor gedoe, is niet effectief en lost uiteindelijk helemaal niets op. Het slachtoffer zegt niets aan de situatie te kunnen doen, hij voelt zich machteloos. De redder is altijd geneigd de situatie voor een ander op te lossen. ‘Wanneer ik het niet doe, loopt alles in de soep’, is zijn overtuiging. Hiermee ontneemt hij de verantwoordelijkheid van een ander.

Voorkeursrol

Het spel van de dramadriehoek speel je nooit in je eentje. Er is altijd iemand die er mee begint. De manier waarop je daar mee omgaat, is afhankelijk van je eigen voorkeursrol. Voordat je het zelf in de gaten hebt, wordt het spel al gespeeld. Ook teamleiders hebben daar last van. Die balen ervan dat medewerkers geen initiatief tonen, de kantjes ervan af lopen. Zo komen ze uit bij de derde en laatste rol: de aanklagersrol.

Uitwisselbaar

De rollen zijn onderling eenvoudig uit te wisselen. Spreekt de teamleider zijn mensen aan op hun gedrag, dan kunnen zij met het verweer komen dat de afspraken niet helder waren. ‘Wat verwacht je nou precies van ons?’ Zo meten ze zich vanuit de slachtofferrol het jasje van de aanklagersrol aan.

Op zijn beurt kan de redder besluiten de aanklager te worden. ‘Die heeft immers al zoveel gedaan voor de ander. Snappen ze het nou nog niet?’

Uit de driehoek stappen met de Winnaarsdriehoek

Gelukkig is er een mogelijkheid om uit de dramadriehoek te stappen en voor het positieve alternatief van de winnaarsdriehoek te kiezen. De winaarsdriehoek kent ook drie rollen: de assertieve doener, die in staat is eigen behoeften te erkennen en hulp te vragen als het nodig is zonder de verantwoordelijkheid af te schuiven. De kritische denker, die in staat is om kritische vragen te stellen maar ook oplossingen aandraagt en verantwoordelijk blijft. En tot slot de helper, die ervan uitgaat dat de ander het best zelf kan en alleen helpt als het gewenst is de verantwoordelijkheid tijdelijk over te nemen.