Laat mensen niet zwemmen in hun eigen vijver die vrijheid heet

‘Zelfsturende teams’. Je hebt de term vast wel eens voorbij horen komen. En misschien sta jij wat dit onderwerp betreft voor net zo’n groot dilemma als heel veel andere leidinggevenden: hoeveel vrijheid geef je medewerkers nu precies? Medewerkers vrijheid geven zou ze zelfredzaam maken en gemotiveerd. De praktijk is weerbarstig: mensen kunnen niet met deze vrijheid omgaan.

Geloof het maar: Een team volledig zelfsturend willen maken, leidt helemaal nergens toe. Uiteindelijk gaat ieder lid van een team vanuit zijn eigen belang te werk. Dat voelt het veiligst. Want van een grote mate van vrijheid raken mensen van slag.

Eerste stap

Mensen werken weliswaar vaak in een team, maar wel vanuit een individueel belang. Juist daarom is het zo belangrijk dat jullie samen bepalen waar je uit wilt komen. Commitment moet er zijn, samen de eerste stap willen zetten.

Consensus

En dat is lastig, want iedereen is geneigd vanuit zijn eigen perspectief consensus te vinden. Wie zich prettig blijft voelen in een bepaalde positie, blijft doen wat hij altijd heeft gedaan: diegene zoekt consensus in datgene wat hij al weet.

Geen antwoord

Bij een grote mate van vrijheid ervaren veel mensen onzekerheid. Ze worden onzeker van de verantwoordelijkheid die dit met zich mee brengt. En ik spreek op basis van eigen ervaring: van de tien mensen die ik vraag wat ze het liefst zouden doen als ze dat helemaal zelf mogen invullen, weten er negen geen antwoord te geven.

Altijd blijven sturen

Laat je teamleden vanuit hun eigen belang hun verantwoordelijkheden invullen. Koppel die belangen aan het teambelang. Wil je als organisatie richting geven, laat dan zien waar je naartoe wilt. Natuurlijk blijft dat een dilemma voor leidinggevenden: enerzijds wil je dat mensen pro-activiteit tonen, anderzijds moet je hier op sturen. Blijf hier wel op sturen, anders worden je teamleden ongeleide projectielen die iets gaan doen op basis van hun eigen belang.

Kar samen trekken

Een slimme leidinggevende weet dat de kar gezamenlijk moet worden getrokken. Zonder dat hij als redder optreedt en vertelt hoe het werk moet gebeuren. Soms moet je even op je handen gaan zitten, soms is het nodig bij te sturen.

Voorbeelden geven

Het belangrijkste is jouw verwachtingen communiceren. Dat begint met een inspirerend doel vaststellen, met elkaar. Vergeet vooral geen voorbeelden te geven. Dat begint bij jezelf. Geloof ergens in en laat zien hoe je iets voor je ziet. Houd je van een flexibele en transparante werkomgeving en vind je het niets dat iedereen behalve de directie een wisselende werkplek heeft? Ga dan niet zelf op een aparte plek zitten. Wie geen aandacht geeft aan de mensen in een team, moet iets anders gaan doen.

Eigen ding doen

Maak vanuit de directie continu de vertaalslag naar de rest van het team en vertel wat de visie van de directie voor gevolgen heeft voor de werkvloer. Ga daar continu met elkaar over in gesprek. Doe je dat niet, dan gaan mensen gewoon hun ding doen.